Anh hùng LLVT Nhân dân Sáu Đức kể chuyện về Đoàn tàu không số 

Quyết định sáng suốt này thể hiện tầm nhìn chiến lược và kỳ tích trong sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước và là bài học quý trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Kỷ niệm không quên…

Được sự hỗ trợ của Lữ đoàn 125 (Vùng 2 Hải quân), chúng tôi liên hệ với ông Sáu Đức (Anh hùng LLVT Nhân dân Nguyễn Văn Đức), nguyên thuyền phó tàu 43 cùng các tàu 56, 235 và 164 được giao nhiệm vụ khẩn cấp lên đường tiếp tế vũ khí cho chiến trường miền Nam, trực tiếp phục vụ Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968.

Ông Sáu Đức sinh năm 1941, quê Bến Tre. 21 tuổi ông xung phong vào bộ đội và được biên chế vào Đoàn tàu không số vận chuyển vũ khí, quân nhu vào miền Nam. Ông kể lại, ngày 27-2-1968, tàu 43 chở 38 tấn vũ khí vào bến C.45 Mỹ Á, xã Phổ Hiệp, H.Đức Phổ, Quảng Ngãi. Nhằm phân tán sự truy nã của địch, 4 tàu xuất phát thời điểm khác nhau nhưng phải cập bến tàu cùng lúc. Theo dự tính ban đầu, các tàu sẽ tập kết tại 4 điểm gồm: Đức Phổ, Bình Định, Khánh Hòa và Cà Mau và chỉ trong 5 ngày, 6 đêm nhưng do sóng to, gió lớn cùng sự theo dõi gắt của địch khiến tàu lênh đênh 11 ngày trên biển.

Quá trình di chuyển, tàu đã bảo đảm bí mật nhưng khi đi qua vĩ tuyến 17 thì vệ tinh Mỹ phát hiện, theo dõi liên tục. Cuối cùng, tàu 43 đối đầu với 6 tàu ngụy và 2 trực thăng, xảy ra trận chiến đấu quyết liệt trên biển Đông. Tàu ngụy nã súng xối xả vào buồng lái, tàu 43 bắn trả. Thuyền phó Nguyễn Văn Đức một tay cầm lái, một tay đỡ Xuân Ruệ bị trúng đạn nằm gục ở buồng lái tàu, anh thều thào nói: “Anh Đức, chắc em không qua khỏi. Gửi lời về gia đình em!...”, anh Hòa cũng bị thương nặng ở cánh tay nên không thể tiếp tục điều khiển.

Ông Sáu Đức cố lái, lượn lách con tàu vượt qua bão lửa. Cuộc chiến không cân sức, chỉ còn 14 chiến sĩ trên tàu kiên cường bám trụ. Thuyền trưởng Nguyễn Đắc Thắng ra lệnh hủy tàu, xuống xuồng bơi vào đất liền. Ông Sáu Đức lúc này chân bị thương, cố bọc thi thể Xuân Ruệ, đẩy xuống để đưa vào bờ. Địch càng bắn xối xả, anh Nguyễn Đăng Kiểm (Quảng Ngãi) đang bơi bị trúng đạn, chìm nghỉm! Phải mất cả hai tiếng các chiến sĩ tàu 43 mới đến đất liền.

Giọng ông Sáu Đức trùng lại nghẹn ngào, xúc động: “Tôi vẫn còn nợ các đồng chí đã hi sinh một lời hẹn vì nhiều lý do nên chưa thể đến thăm gia đình các anh em Vũ Xuân Ruệ, Nguyễn Đăng Kiểm, Võ Nho Tòng. Đây là điều mà tôi còn trăn trở, luôn cảm thấy mắc nợ đồng đội, anh em”…với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu, ông Sáu Đức được tuyên dương Anh hùng LLVT Nhân dân ngày 25-4-2015…

Đó còn là câu chuyện của Anh hùng LLVT Nhân dân Hồ Đắc Thạnh, nguyên Thuyền trưởng tàu 41 vận chuyển vũ khí vào chiến trường miền Nam. Ông cũng là nhân chứng trong Hội thảo Khoa học 60 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển. Ông kể lại, có lẽ chuyến đi mà ông nhớ nhất chính là chuyến vận chuyển vũ khí và 3 tấn gạo vào bến Vũng Rô (Phú Yên) tháng 12-1964.

Trong chuyến vận chuyển đầu tiên thăm rò Vũng Rô, người chiến sĩ bảo vệ bến nói với ông trong đêm bốc hàng “Mấy hôm nay đơn vị hết gạo phải ăn trái sung” cứ day dứt trong lòng và theo ông suốt chặng đường ra Bắc.

Các đại biểu Bộ Quốc phòng, Quân chủng Hải quân dâng hương bến K15 (Đồ Sơn- Hải Phòng) trước hội thảo kỷ niệm 60 năm Đường Hồ Chí Minh trên biển 

Sau mấy ngày nghỉ ngơi và chuẩn bị cho chuyến đi tiếp theo, ngày 15-12-1964, Tư lệnh Hải quân tổ chức cuộc họp nghe báo cáo kết quả chuyến đi mở đường vào bến Vũng Rô. Cả cuộc họp đều phấn khởi với kết quả thành công của chuyến đầu mở bến bỗng im lặng khi nghe ông báo cáo “Các anh ở bến mấy tuần nay phải ăn trái sung làm nhiệm vụ đón tàu ra vào! Vì vậy nếu được đi chuyến thứ hai, tôi đề nghị ta nên chuyển một số gạo chi viện trực tiếp cho lực lượng bến”. Nhưng với lý lẽ thuyết phục và thực tế trong chuyến đi lần đầu mở bến Vũng Rô, Tư lệnh Hải quân đã quyết định: Trong chuyến đi thứ hai của tàu 41 ngoài vũ khí có thêm 3 tấn gạo Bộ Tư lệnh Hải quân gửi tặng cán bộ, chiến sĩ, dân công bến Vũng Rô.

“Đêm 25-12-1964 tàu 41 vào bến Vũng Rô cùng với hàng chục tấn vũ khí có thêm 3 tấn gạo tám thơm của Bộ Tư lệnh Hải quân gửi tặng bến. Nỗi xúc động trào dâng trong mắt người bến trưởng. Nhanh chóng, gạo được bốc lên tranh thủ phát cho anh em nấu ăn lấy sức tối mai bốc hàng. Cầm bao gạo trong tay, người chiến sĩ bảo vệ bến rưng rưng nước mắt xúc động trước hạt gạo trắng trong như tấm lòng miền Bắc gửi đến đồng bào miền Nam, góp thêm động lực đánh thắng quân thù”, Anh hùng LLVT Nhân dân Hồ Đắc Thạnh xúc động kể lại.

Một sự sáng tạo trong cuộc đấu trí lịch sử của những người lính Đoàn tàu không số là câu chuyện của đại tá Trần Phong, nguyên thuyền trưởng Tàu 55 Đoàn tàu không số. Đại tá Trần Phong nhớ lại: Vào giữa tháng 10-1963, khi tàu 55 đi chuyến thứ hai chở hơn 60 tấn vũ khí vào chiến trường miền Nam. Tàu đến cửa Rạch Gốc (Mũi Cà Mau) thì thủy triều xuống thấp, không vào được cửa sông buộc phải nằm lại chờ nước lên. Trong tình thế “tiến thoái lưỡng nan”, để lừa địch, đại tá Trần Phong đã cho anh em kéo cờ ngụy Sài Gòn lên, tập trung quan sát, sẵn sàng chiến đấu.

“Trên đỉnh đài chỉ huy, trong bộ trang phục dân biển, tôi đưa tay làm động tác chào máy bay địch. Có lẽ địch thấy trên nóc đài chỉ huy Tàu 55 cờ ba sọc bay phấp phới, tôi thì đứng vẫy tay chào thể hiện như quen biết nên chúng lượn vài vòng rồi bay đi. Đánh giá địch đã lầm tưởng Tàu 55 là tàu của chúng nên khi máy bay địch rời đi, tôi ra lệnh cho anh em vừa cảnh giới sẵn sàng chiến đấu, vừa nhanh chóng cho chuyển bớt hàng sang tàu khác an toàn”, đại tá Trần Phong kể lại…

*Vững niềm tin chiến thắng…

Có một điểm chung khi chúng tôi phỏng vấn, trò chuyện với các nhân chứng đã từng trực tiếp tham gia Đoàn tàu không số, vận chuyển hàng ngàn tấn vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện, con người chi viện cho miền Nam chiến đấu: Dù phải kinh qua nhiều khó khăn gian khổ của thời tiết, bão biển và sự kiểm soát gắt gao của kẻ thù nhưng họ đều ánh lên niềm tin và luôn sẵn sàng hy sinh để bảo vệ bí mật tuyến đường biển chiến lược này.

Theo thiếu tướng Nguyễn Vĩnh Thắng, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự, Đường Hồ Chí Minh trên biển là nơi hội tụ sức mạnh chính trị tinh thần của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. “Sức mạnh ấy thể hiện ý chí quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc, đi lên chủ nghĩa xã hội. Sức mạnh đó còn là tình cảm của hậu phương miền Bắc đối với tiền tuyến miền Nam, tinh thần khắc phục khó khăn, chịu đựng gian khổ, sẵn sàng hy sinh của cán bộ, chiến sĩ trên những con tàu không số”, thiếu tướng Nguyễn Vĩnh Thắng nhấn mạnh.

Anh hùng LLVT Nhân dân Phan Nhạn cho biết, yếu tố sức mạnh tinh thần tạo động lực giúp cán bộ chiến sĩ Đoàn tàu không số luôn vững niềm tin chiến thắng; sẵn sàng hy sinh để bảo vệ bí mật tuyến đường. Trên mỗi chuyến tàu vận chuyển đều được biên chế đủ: Thuyền trưởng, Chính trị viên, Chi bộ Đảng…kịp thời lãnh đạo và động viên toàn thể anh em thủy thủ tàu đoàn kết hoàn thành nhiệm vụ. Trong đó, thuyền trưởng và chính trị viên đóng vai trò quan trọng nhất trên suốt hành trình của tàu.

Cá nhân Anh hùng LLVT Nhân dân Phan Nhạn được lựa chọn vào Đoàn tàu không số làm máy trưởng từ năm 1962. Ông đã tham gia tổng cộng 15 chuyến đi; trong đó chuyến đi của tàu 41 xuất phát tháng 11-1966 chở vũ khí từ Hải Phòng vào Bến Ngang (Đức Phổ, Quảng Ngãi) đêm 23-11-1966 là chuyến mà ông nhớ nhất. Ông kể: Khi tàu cập bến trả được 2/3 số hàng thì gặp tàu địch đi tuần và bị phát hiện. Tàu có lệnh phải hủy để bảo toàn lực lượng và số hàng đã thả. Nhờ có sức mạnh chính trị tinh thần và niềm tin chiến thắng, ông Phan Nhạn đã xung phong ở lại cùng thuyền trưởng Hồ Đắc Thạnh châm ngòi nổ bộc phá, hủy tàu, bảo đảm cho tuyến đường không bị lộ…

Nhờ yếu tố tinh thần và niềm tin bất diệt, chỉ trong đêm 29 rạng ngày 1-3-1968, cả ba tàu của ta là 165, 43B và 235 đều gặp địch đã chiến đấu ngoan cường và anh dũng hy sinh. Điển hình là thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh bị thương ở đầu nhưng vẫn chỉ huy chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Anh và thợ máy Ngô Văn Thứ đã kiên cường chiến đấu đánh lui nhiều đợt tấn công của địch và anh dũng hy sinh. Tàu 235 có 20 người thì 14 người hy sinh, 6 người thoát khỏi vòng vây của địch. Để tri ân công lao của anh, một hòn đảo trên Quần đảo Trường Sa được mang tên người anh hùng Phan Vinh…

*Bài học vô giá…

Lãnh đạo Quân chủng Hải quân trò chuyện với các cựu chiến binh Đoàn tàu không số

Cũng theo thiếu tướng Nguyễn Hoàng Nhiên, suốt 14 năm hoạt động, cán bộ chiến sĩ Đoàn tàu không số còn lập nên những kỳ tích anh hùng trong những hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, ác liệt. Mỗi chuyến đi là một cuộc đấu trí căng thẳng, quyết liệt với kẻ thù, với thiên nhiên, sóng gió, với mọi thử thách, khó khăn và hơn hết, cán bộ chiến sĩ phải biết vượt lên tất cả để chiến thắng chính bản thân mình.

Lúc bị bao vây, tàu của ta sẵn sàng lao thẳng vào tàu địch chiến đấu đến phút cuối cùng bảo vệ vũ khí đạn dược, hàng hóa; khi gặp tình huống hiểm nghèo thì bình tĩnh thực hiện đúng phương án chiến đấu, vừa tiêu diệt được sinh lực địch, vừa bảo vệ được lực lượng ta; khi có tình thế đặc biệt hiểm nghèo thì sẵn sàng hy sinh tính mạng, sẵn sàng điểm hỏa khối thuốc nổ đã được bố trí sẵn để hủy tàu, hủy hàng, bảo vệ bí mật con đường, con tàu và bến bãi.

“Tấm gương hy sinh của các đồng chí: Bông Văn Dĩa, Phan Văn Nhờ (tức Tư Mau), Nguyễn Phan Vinh, Nguyễn Văn Hiệu…với những con tàu 41, 42, 154…là điển hình của những tập thể, cá nhân anh hùng cùng biết bao nhiêu người con ưu tú của Tổ quốc đã anh dũng hy sinh, ở lại với con đường biển, hóa thân thành sóng nước”, Thiếu tướng Nguyễn Hoàng Nhiên xúc động chia sẻ.

Trung tướng Nguyễn Văn Bổng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng Hải quân cho biết, suốt 14 năm làm nhiệm vụ, tuyến đường vận tải quân sự chiến lược trên biển đã huy động hàng ngàn lượt tàu, thuyền; vận chuyển gần 110 ngàn tấn vũ khí, trang bị kỹ thuật, gần 18 ngàn cán bộ, chiến sĩ từ miền Bắc vào các chiến trường miền Nam; đưa đón nhiều cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước, Quân đội vào chỉ đạo cách mạng miền Nam, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Ghi nhận những cống hiến, hy sinh to lớn của Đoàn tàu không số, Đảng, Nhà nước 2 lần tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

“Phát huy giá trị và bài học vô giá từ đường Hồ Chí Minh trên biển, cán bộ chiến sĩ Quân chủng Hải quân hiện nay tập trung xây dựng vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu. Đây là nhân tố quan trọng hàng đầu, bảo đảm cho Quân chủng luôn hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Đặc biệt mỗi khi phải đối mặt với tình huống phức tạp, hiểm nguy, bộ đội hải quân luôn nêu cao ý chí quyết tâm “còn người còn biển đảo”, “một tấc không đi, một ly không rời”, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì chủ quyền của Tổ quốc”, Trung tướng Nguyễn Văn Bổng nhấn mạnh.

Là đơn vị kế thừa truyền thống của Đoàn tàu không số, Lữ đoàn 125 (Vùng 2 Hải quân) hiện nay tập trung huấn luyện sẵn sàng chiến đấu, trực bảo vệ chủ quyền trên vùng biển của Bộ Tư lệnh Vùng 2 được Quân chủng Hải quân giao. Đồng thời, thường xuyên làm tốt nhiệm vụ huấn luyện để các tàu thực hiện tốt nhiệm vụ vận tải, xây dựng Trường Sa, nhiệm vụ cứu hộ cứu nạn ngư dân trên biển, làm chỗ dựa để ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển và phối hợp tuyên truyền biển đảo tới các địa phương trên trong Vùng.

Đại tá Phạm Minh Chiến, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Lữ đoàn 125 chia sẻ, thành tích và truyền thống 2 lần anh hùng của Đoàn tàu không số và lữ đoàn 125 ngày nay đã và đang được các thế hệ cán bộ, đảng viên, chiến sĩ giữ vững, tiếp tục phát huy. Những hy sinh mất mát của những cán bộ, chiến sĩ Đoàn tàu không số đã làm nên những chiến công huyền thoại Đường Hồ Chí Minh trên biển cũng như trên biển đảo Tổ quốc hiện nay tiếp tục tô thắm truyền thống 20 chữ vàng: Mưu trí, dũng cảm- khắc phục khó khăn- vận tải đường biển- chi viện chiến trường- quyết chiến quyết thắng.

Cựu chiến binh Hồ Văn Kiêm, Đoàn tàu không số kể lại, tại Bảo tàng Hải quân Việt Nam hiện còn lưu giữ những bức thư của anh hùng liệt sĩ Nguyễn Phan Vinh viết gửi người bạn thân Trần Phong, nguyên thuyền trưởng tàu 55 và quyền Đoàn trưởng 125 sau này.

Trong đó có đoạn viết: “…Hẹn gặp Phong vào một ngày vinh quang, điều đó khẳng định…Tạm gác lại những tình cảm riêng tư để dồn cho điều duy nhất đó là bước tới và xông vào cuộc cách mạng vĩ đại, với niềm tin vững chắc vào thắng lợi”…Điều đó cho thấy, trong phong ba bão táp, trong hiểm nguy khắc nghiệt nhưng các chiến sĩ Đoàn tàu không số luôn có niềm tin bất diệt: Chiến thắng chắc chắn sẽ thuộc về chính nghĩa…

Kim Anh